Thơ "Quê Hương" - Giang Nam

Lời tựa của thầy

Bài thơ kể về cuộc tình rất thương tâm của một chàng chiến sĩ cách mạng với cô em du kích đã quen nhau từ nhỏ qua cái "cười khúc khích" rất ngây thơ và đáng yêu của "cô bé nhà bên". Dù câu chuyện kết thúc không có hậu nhưng đã tôn vinh tinh thần vì dân tộc mà tạm gác lại chuyện yêu đương lứa đôi của hai người trẻ tuổi (dù cả hai đã ngầm yêu nhau từ lâu rồi). Bốn câu thơ cuối thể hiện cái nhìn sâu sắc và tình cảm da diết của tác giả về quê hương gắn liền với những kỷ niệm không thể nào quên trong cuộc đời mình:

Xưa yêu quê hương vì có chim, có bướm
Có những ngày chốn học bị đòn, roi
Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất
Có một phần xương thịt của em tôi.

Quê Hương

Thủa còn thơ ngày hai buổi đến trường

Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ

Ai bảo chăn trâu là khổ?

Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao

Những ngày chốn học

Đuổi bướm cầu ao

Mẹ bắt được…

Chưa đánh roi nào đã khóc!

Có cô bé nhà bên

Nhìn tôi cười khúc khích…

Cách mạng bùng lên

Rồi kháng chiến trường kỳ

Quê tôi đầy bóng giặc

Từ biệt mẹ, tôi đi

Cô bé nhà bên (có ai ngờ)

Cũng vào du kích

Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích

Mắt đen tròn (thương quá đi thôi)

Giữa cuộc hành quân không nói được một lời

Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại

Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi…

Hòa bình tôi trở về đây

Với mái trường xưa, bãi mía, luống cày

Lại gặp em

Thẹn thùng nép sau cánh cửa

Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏ

Chuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)

Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùi

Em vẫn để yên trong tay tôi nóng bỏng

Hôm nay nhận được tin em

Không tin được dù đó là sự thật

Giặc bắn em rồi, quăng mất xác

Chỉ vì em là du kích em ơi!

Đau xé lòng tôi, chết nửa con người…

Xưa yêu quê hương vì có chim, có bướm

Có những ngày chốn học bị đòn, roi

Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất

Có một phần xương thịt của em tôi.